Każdy doskonale wie, jak ważne są w życiu zęby. Przede wszystkim wpływają one na komfort żucia pożywienia, lecz mogą mieć wpływ także na estetyczny wygląd twarzy. Co więcej, zły stan zębów może rzutować na stan zdrowia całego organizmu. Z tego też powodu tak często leczymy zęby, stosując nierzadko naprawdę skomplikowane zabiegi. Jak się jednak okazuje, pomimo wkładania tak dużego wysiłku w utrzymanie zębów w dobrej kondycji, mało kto zastanawia się nad tym, z czego składa się ząb. Jak to więc wygląda w szczegółach, czyli jak dokładnie zbudowany jest ząb?
Budowa zębów i przyzębia
Wielu osobom wydaje się, że wiedzą, z czego składa się ząb. W końcu każdy doskonale zdaje sobie sprawę z tego, czym jest np. szkliwo na zębach. Jak się jednak okazuje, wiedza ta często jest na dość niskim poziomie.
Jeśli chce się ogólnie opisać budowę zęba, można powiedzieć, że składa się on z korony oraz z korzenia. Korzeń umieszczony jest w kości szczęki lub żuchwy i przykryty jest dziąsłem. Korona zęba to natomiast ta część, która wystaje powyżej dziąsła.
Niezwykle ważnym elementem jest w tym wypadku przyzębie. Są to tkanki, które otaczają ząb i utrzymują go w stabilnej pozycji w zębodole. Co więcej, zadaniem przyzębia jest również ochrona zęba przed infekcjami, ochrona kieszonki zębowej, a także kanału korzeniowego.
Budowa anatomiczna zęba
Oczywiście powyższy opis budowy zęba jest bardzo pobieżny. Jeśli chce się poznać w bardziej szczegółowy sposób to, z czego składa się ząb, konieczne jest poznanie jego budowy anatomicznej.
Jak już wcześniej zostało to opisane, ząb składa się z dwóch podstawowych elementów, czyli z korony i korzenia. Kolejnym ważnym szczegółem, który należy poznać w zakresie budowy zęba, jest ilość jego korzeni. Jak się bowiem okazuje, poszczególne zęby mogą mieć ich nawet kilka. W zależności od tego, o którym zębie konkretnie mowa, może on mieć nawet do 4 korzeni. Rzecz jasna wpływać to będzie na jego stabilność.
Co ciekawe, również korona zęba może przyjmować różne postacie. W zależności od tego, czy ma się do czynienia z jedynkami, siekaczami czy też kłami lub zębami trzonowymi, kształt korony będzie zupełnie inny.
Budowa histologiczna zęba
Wszystkie powyższe informacje dotyczyły jedynie zewnętrznej budowy zęba. Skoro wiadomo już, jak on wygląda od zewnątrz, koniecznie trzeba dowiedzieć się, jak prezentuje się od wewnętrznej strony. Jak to więc wygląda, czyli z czego składa się ząb od środka?
Z czego zatem składa się korona zęba? W tym wypadku ma się do czynienia oczywiście z dobrze wszystkim znanym szkliwem, lecz również z zębiną i miazgą. Czym się one dokładnie charakteryzują? Jak każdy doskonale wie, szkliwo uważane jest za zdecydowanie najtwardszą tkankę w całym ludzkim organizmie. Mało tego, jest ono twardsze od kości, przez co może bardzo skutecznie ochraniać obecną w zębie zębinę. Ważną cechą charakterystyczną szkliwa, o której powinno się wspomnieć, jest to, że nie jest ono unerwione. Powoduje to, że nacisk na nie nie wywołuje uczucia bólu. Jest to bardzo ważne, ponieważ w przeciwnym wypadku spożywanie jedzenia wiązać by się mogło z poważnym dyskomfortem. Z tego też powodu np. podczas leczenia zębów nie odczuwa się bólu przy przewiercaniu szkliwa. Ma to rzecz jasna także swoją ciemną stronę, ponieważ w sytuacji, gdy szkliwo jest atakowane i powstają w nim ubytki, również się tego zupełnie nie odczuwa.
Kolejnym elementem zęba, o którym powinno się wspomnieć, jest zębina. Jest to tkanka położona bezpośrednio pod szkliwem. Jest ona wyraźnie miększa niż szkliwo, a swoją strukturą może nieco przypominać zwykłą kość. Wyposażona jest ona w zakończenia nerwowe, co powoduje odczuwanie bólu np. podczas leczenia zębów.
Kolejną tkanką po zębinie jest miazga zębowa. Jest to niezwykle ważna część zęba, ponieważ to właśnie ona odpowiedzialna jest za jego odżywianie. To w miazdze obecna jest sieć naczyń krwionośnych, poprzez które do zęba dostarczane są składniki odżywcze oraz oczywiście tlen. Co więcej, to właśnie miazga zębowa powoduje, że zęby się rozwijają i tworzy się w nich zębina.
Na sam koniec warto się jeszcze zainteresować tym, co znajduje się wewnątrz korzenia zębowego. Jak się okazuje, głównym jego składnikiem jest tzw. cement korzeniowy. Składa się on z materiału nieorganicznego, kolagenu oraz po prostu wody. Przypominać może na pierwszy rzut oka kość. Dlaczego cement jest tak ważny? Pełni on funkcję stabilizatora i umożliwia przyczepienie się zęba w zębodole.
Budowa i funkcje przyzębia
Skoro już wiadomo, z czego składa się ząb i za co poszczególne jego elementy odpowiadają, warto się na sam koniec dowiedzieć jeszcze, jak zbudowane jest przyzębie, a także jakie dokładnie są jego funkcje. Czym zatem ono jest?
Najprościej mówiąc przyzębie to grupa tkanek, które razem stanowią narząd żucia. Do przyzębia zalicza się zatem ozębną, kość zębodołu, cement korzeniowy, a także błony śluzowe, które wchodzą w skład wyrostka zębodołowego oraz na samym końcu dziąsła.
Jakie są natomiast funkcje przyzębia? Jak można się łatwo domyślić, każdy jego element realizować musi oddzielne i indywidualne zadania. Przykładowo więzadło powoduje, że ząb może być stabilnie utrzymywany w zębodole. Z drugiej strony kość odpowiada za odżywianie zęba. Co bardzo ważne przyzębie odpowiedzialne jest również w dużej mierze za ochronę zębów. Zabezpiecza je przed szkodliwym działaniem groźnych bakterii, zanieczyszczeń i innego rodzaju groźnych drobnoustrojów.
Co bardzo ważne, każdy powinien wiedzieć, że ząb nie jest sztywno utrzymywany w zębodole. Przyzębie musi powodować, aby ząb mógł lekko się poruszać. Ruchomość ta jest naprawdę delikatna i najczęściej jest zupełnie niewyczuwalna dla człowieka. Jest jednak bardzo ważna ze względu zabezpieczenia zęba przed uszkodzeniami mechanicznymi. Bez takiej niewielkiej ruchomości na powierzchni zęba mogłyby powstawać zbyt duże naprężenia, które doprowadzałyby do powstawania pęknięć. Naturalna amortyzacja w postaci niewielkiej ruchomości zabezpiecza przed taką ewentualnością, dlatego właśnie jest tak ważna.
